Na eeuwen dormantie breekt de Vesuvius uit in het zuiden van Italië, waardoor de welvarende Romeinse steden Pompeii en Herculaneum vernietigd worden en duizenden doden. De steden, begraven onder een dikke laag vulkanisch materiaal en modder, werden nooit herbouwd en grotendeels vergeten in de loop van de geschiedenis. In de 18e eeuw werden Pompeii en Herculaneum herontdekt en uitgegraven, waardoor een ongekend archeologisch verslag werd gegeven over het dagelijkse leven van een eeuwenoude beschaving, die opvallend in de plotselinge dood werd bewaard.
De oude steden Pompeii en Herculaneum bloeiden vlakbij de Vesuviusbodem in de baai van Napels. In de tijd van het vroege Romeinse Rijk leefden 20.000 mensen in Pompeii, waaronder verkopers, fabrikanten en boeren die de rijke grond van de regio met talrijke wijngaarden en boomgaarden exploiteren. Niemand vermoedde dat de zwarte vruchtbare aarde de nalatenschap was van vroegere uitbarstingen van de berg Vesuvius. Herculaneum was een stad van 5.000 en een favoriete zomerbestemming voor rijke Romeinen. Genoemd voor de mythische held Hercules, Herculaneum gehuisvest prachtige weelderige villa’s en grote Romeinse baden. Gok artefacten gevonden in Herculaneum en een bordeel opgegraven in Pompeii bewijs voor de decadente natuur van de steden. Er waren ook kleinere resortgemeenschappen in de omgeving, zoals het rustige stadje Stabiae.
Op de middag op 24 augustus 79 A.D. om 13.00u kwam dit plezier en welvaart tot een einde toe de piek van de Vesuvius ontploft en een 10-mijl paddestoelwolk van as en puimsteen naar de stratosfeer steeg. Voor de komende 12 uur, vulkanische as en een hagel puimsteen tot 3 centimeter in diameter gedraaide Pompeii, dwingen de bewoners van de stad dwang om in vrees te vluchten. Ongeveer 2000 mensen bleven in Pompeii, opgeslagen in kelders of stenen structuren, in de hoop om de uitbarsting te wachten.
Een westelijke wind beschermde Herculaneum vanaf de eerste fase van de uitbarsting, maar toen vloog een reusachtige wolk met warm as en gas naar beneden de westelijke flank van Vesuvius, die de stad ontvlamde en verbrandde allen die bleven. Deze dodelijke wolk werd gevolgd door een overstroming van vulkanische modder en rots, die waarin de stad is begraven.
De mensen die in Pompeii zijn gebleven, werden de ochtend van 25 augustus kwamen om het leven toen een wolk giftig gas in de stad ging, waardoor alles wat bleef, verstikkend werd. Een stroom van rots en as volgde, daken en muren dalen en de doden begraven.
Veel van wat we weten over de uitbarsting komt uit een account van Pliny the Younger, (Plunieus de Jonge) die wes ten westen van de baai van Napels woont toen Vesuvius ontplofte. In twee brieven aan de historikus Tacitus vertelde hij hoe “mensen hun hoofd bedekken met kussens, de enige verdediging tegen stenen douche ” en hoe “een donkere en afschuwelijke wolk met brandbare stof plotseling over Herculanum dreef. Sommigen bewonderden hun eigen lot. Anderen bidden om te sterven. ‘Plinius, slechts 17 uur, ontsnapte de catastrofe en werd later een bekende Romeinse schrijver en beheerder. Zijn oom, Plinius de Ouder, was minder gelukkig. Plinius de Ouder, een gevierde naturalist, was op het moment van de uitbarsting de bevelhebber van de Romeinse vloot in de baai van Napels. Nadat Vesuvius ontplofte, nam hij zijn boten over de baai naar Stabiae, om de uitbarsting te onderzoeken en de gevreesde burgers te verzekeren. Nadat hij naar het land ging, werd hij overwonnen door giftig gas en stierf.
Volgens Plinius het jongere, de uitbarsting duurde 18 uur. Pompeii werd begraven onder 14 tot 17 voet as en puimsteen, en de nabijgelegen zeekust was drastisch veranderd. Herculaneum werd begraven onder meer dan 60 voet modder en vulkanisch materiaal. Sommige inwoners van Pompeii kwamen later terug om hun verwoeste huizen uit te graven en hun waardevolle goederen te redden, maar veel schatten werden overgelaten en vergeten.
Het leven ging gewoon door!
In de 18e eeuw ontstond een goedgraver een marmeren standbeeld op de site van Herculaneum. De lokale overheid heeft een aantal andere waardevolle kunstobjecten opgegraven, maar het project werd verlaten. In 1748 vond een boer sporen van Pompeii onder zijn wijngaard. Sindsdien zijn opgravingen bijna zonder onderbrekingen tot het heden aangegaan. In 1927 hervat de Italiaanse regering de opgraving van Herculaneum, waarbij talloze kunstschatten werden geborgen, waaronder bronzen en marmeren beelden en schilderijen.
De resten van 2000 mannen, vrouwen en kinderen werden gevonden in Pompeii. Na het verdwijnen van versmoring waren hun lichamen bedekt met as die de omtrek van hun lichamen verharde en behield. Later ontbonden hun lichamen zich tot skeletresiduen, waardoor er een soort gipsvorm achter gelaten werd. Archeologen die deze vormen hebben gevonden, hebben de holten vol gips gevuld, waarin de dood van de slachtoffers van Vesuvius in grimmige details wordt onthuld. De rest van de stad is eveneens bevroren in de tijd, en gewone voorwerpen die het verhaal van het dagelijks leven in Pompeii vertellen, zijn even waardevol voor archeologen als de grote opgegradeerde beelden en fresco’s. Het was pas halverwege de jaren 90 dat de eerste menselijke overblijfselen bij Herculaneum gevonden werden, en deze honderden skeletten dragen vervelende brandmerken die getuigen van afschuwelijke sterfgevallen.
In bijgaand filmpje een bescheide weergave wat er op die dramatische dag gebeurde!
Oh!... France, Mon amour...... 